بررسی مسائل صنعت طیور و تنظیم بازار مرغ ناشی از سیاست‌های اجرایی احیا و تکثیر مرغ آرین دستورجلسه نشست اخیر کارگروه تخصصی شورای گفت‌وگو بود که در انتهای آن قرار شد، پیشنهادهای بخش خصوصی با لحاظ مصالح و نگاه‌های حاکمیتی در حوزه امنیت و سلامت غذایی کشور در صحن اصلی شورای گفت‌وگو، ارائه شود. همچنین اعضای این جلسه با توجه به عدم حضور نمایندگان وزارت جهاد کشاورزی در جلسات مربوطه، بر برگزاری نشست شورای گفتوگوی آتی با موضوعات مرتبط، در محل وزارت کشاورزی، تأکید کردند.
این جلسه کارگروه تخصصی با موضوع "بررسی مسائل صنعت طیور و تنظیم بازار مرغ ناشی از سیاست های اجرایی احیا و تکثیر مرغ آرین (پیگیری موضوع جلسه کارگروه تخصصی شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی مورخ 1402/06/12)" با حضور نمایندگانی از اتاق ایران، اتاق اصناف، اتاق تعاون، فدراسیون صنعت طیور، اتحادیه مرغداران، سازمان نظام مهندسی کشاورزی، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، وزات امور اقتصادی و دارایی، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان دامپزشکی کشور، شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی اتاق خوزستان و نمایندگانی از استان های همدان و اصفهان (اعضای کمیسیون کشاورزی) در تاریخ 07/08/1402 برگزار شد.
غیراقتصادی بودن تولید مرغ نژاد آرین
آنچه در نشست کارگروه تخصصی مورد بحث قرار گرفت، غیراقتصادی بودن و تمرکز نادرست مرغداران بر نژاد مرغ آرین بود. فعالان صنعت مرغ و طیور معتقدند از آنجایی که ایران از منظر تأمین نهاده‌های مورد نیاز مرغ، بخش اجداد و غیره وابستگی به واردات دارد، بنابراین تأکید دولت و حاکمیت بر این نژاد خاص از مرغ که بهره‌وری صنعت را پایین می‌آورد، نادرست است، چون میزان جوجه‌ریزی نژاد آرین نسبت به سایر نژادها کمتر است و به غذای بیشتری هم نیاز دارد.
از طرفی مطالعات لازم روی احیای نژاد آرین از 5 سال پیش که این نژاد، مجدد مورد توجه دولت قرار گرفت تا به امروز صورت نگرفته و برای همین اجبار مرغ‌داری‌ها به سرمایه‌گذاری روی این نژاد، جز ضرر، نتیجه دیگری برای بخش خصوصی، تولیدکننده و مصرفکننده ندارد.
انجام تخلف در بحث تولید مرغ آرین ناشی از پتانسیل ضعیف این نژاد
تولیدکنندگان مرغ، پتانسیل ژنتیکی نژاد آرین را ضعیف می‌دانند که قابلیت ارتقا هم ندارد. از سویی واقعیت‌های تولید نشان می‌دهد که نژاد آرین در سطح مرغ‌داری‌ها وجود ندارد. در واقع برخی مرغ‌داری‌ها برای استفاده از منافعی که دولت تعریف کرده است به نام آرین، جوجه‌ریزی می‌کنند؛ اما در عمل، نژاد دیگری است که تولید می‌شود و هیچ نظارتی هم روی این بخش و آمارسازیهای آن نیست.
نبودن برنامه اصولی واردات از مشکلات اساسی صنعت طیور است
آقای طلاکش دبیر فدراسیون طیور ایران اذعان داشت؛ اگر قرار است در ساختار مرغ گوشتی کشور اتفاق باارزش و مهمی رخ دهد، باید به چند نکته توجه کرد از جمله زنجیره یکپارچه و استفاده از خوراک کارخانه ای با بهره بری بالا. ایشان همچنین گفتند: نبودن برنامه صحیح در بحث واردات تبدیل به چالش اساسی این صنعت شده است.
نیاز به سرمایه گذاری در تولید نژاد آرین در قالب یک زنجیره
بنابر ایراداتی که بخش خصوصی درباره تأکید دولت روی نژاد مرغ آرین، مطرح کرد، پیشنهاد شد که بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بازار به نژاد آرین اختصاص پیدا کند و آن هم باید بعد از تکمیل مطالعات ژنتیکی و اصلاح آن، انجام شود. از طرفی لازم است سرمایه‌گذاری روی تولید و عرضه این نژاد در قالب یک زنجیره دقیق و قابل پایش دنبال شده و تزریق یارانه دولت به صورت کنترل شده از ابتدای زنجیره تا انتها صورت بگیرد. در این شرایط تولیدکننده بخش خصوصی هم متضرر نخواهد شد.
تولید مرغ نژاد آرین از منظر مسئولین اقتصادی و مالی کشور توجیه پذیر نمی باشد
در این بین نماینده وزارت اقتصاد به محتوای جلساتی که در دولت درباره وضعیت صنعت گوشت مرغ برگزار شده، اشاره کرد و غیراقتصادی بودن تولید این محصول را مورد توجه قرار داد. طبق اظهاراتی که در این جلسات عنوان شده، بازدارندگی نژاد آرین در برابر به هم ریختن اوضاع تولید در شرایط تحریمی، سایز بودن این نژاد در مقایسه با سایر نژادهای موجود در بازار ایران و ظرفیت مناسب صادراتی به کشورهای همسایه بدلیل کشش ذائقه ای، موجب شده تا دولت حمایت از تولید نژاد آرین را پیگیری کند.
بررسی کم کاری های صورت گرفته شده تولید نژاد آرین از سوی ارگان های مختلف
نماینده مرکز پژوهش‌های مجلس هم از انجام یک مطالعه جامع درباره کم‌کاری‌هایی که در ارتباط با احیای این نژاد انجام شده، خبر داد که چون جنبه محرمانه دارد، جزئیات آن قابل انتشار نیست. سمت‌وسوی این مطالعه به گونه‌ای است که تأکید دارد باید به سمتی برویم تا بهره‌وری نژاد مرغ آرین در کشور توسعه یابد و اگر این کم‌کاری‌ها نمی‌شد، امروز شرایط بهتر بود.
در نهایت با توجه به این اصل که تصمیمات دولتی نباید اختلالی در مسیر بازار ایجاد کند و اینکه به نظر می‌رسد اهداف دولت هم با این وضعیت اجرا، محقق نمی‌شود، دبیرخانه شورای گفت‌وگو بر لزوم مشارکت و مشورت با بخش خصوصی تأکید کرد و مقرر شد:
- نتایج حاصله پیرامون بررسی این موضوع در صحن اصلی شورای گفت‌وگو، مطرح و تصمیم گیری شود.
- گزارش آسیب‌شناسی و تحلیل تولید گوشت مرغ در کشور با لحاظ موضوعات حاکمیتی در حوزه امنیت و سلامت غذایی با همکاری فدراسیون صنعت طیور ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس و مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب و در راستای بهبود وضعیت صنعت طیور کشور با تمرکز بر رسیدگی به وضعیت نژاد مرغ آرین، تکمیل و بازنگری شده و سناریوهای پیشنهادی بخش خصوصی طی اولویت بندی ارائه شود.
- نشست اصلی شورای گفتوگوی آتی با موضوعات مرتبط با کشاورزی، در محل وزارت جهاد کشاورزی برگزار شود.
